Soorten huidkanker
Huidkanker wordt doorgaans gegroepeerd in twee categorieën: niet-melanoom en kwaadaardig melanoom. Niet-melanoomtypen, waaronder basaalcelcarcinoom (BCC) en plaveiselcelcarcinoom (SCC), komen het meest voor en zijn verantwoordelijk voor de overgrote meerderheid van de gevallen. Melanoom is goed voor een klein percentage van de gevallen van huidkanker, maar het is veruit de dodelijkste. Het wordt veroorzaakt door blootstelling aan UV, maar het kan ook het gevolg zijn van een erfelijke gen-mutatie. Melanoom verschijnt meestal op de borst, rug, onderbenen, hoofd en nek, maar het kan ook voorkomen op delen van het lichaam die zelden worden blootgesteld aan de zon, zoals de voetzolen of onder je nagels. Het is zo gevaarlijk omdat het zich dieper in de huid of naar andere organen kan verspreiden, waardoor de behandeling lastiger is.
Hoe herken je huidkanker?
Voorkomen en vroege opsporing blijven de beste manieren om je huid te wapenen tegen huidkanker. Daarom is het belangrijk dat je je huid leert kennen en bestaande moedervlekken en eventuele huidveranderingen in de gaten houdt. Streef ernaar om dat elke drie maanden te doen. Overweeg om foto's te maken van plekken waar je je zorgen over maakt, zodat je ze in de gaten kunt houden. Vraag een vriend of je partner om de gebieden te controleren die je misschien niet kunt zien, zoals de hoofdhuid, nek, billen en onderrug. Raadpleeg gelijk een arts als je iets verontrustends opmerkt. Een jaarlijkse controle bij de dermatoloog (zeker als je veel moedervlekken hebt) wordt ook aangeraden. Hoe herken je een melanoom of vroege huidkanker? Zo kan huidkanker eruitzien:
- Veranderingen
Dermatologen raden aan om te zoeken naar moedervlekken met een onregelmatige rand of variaties in kleur. Of moedervlekken die groot zijn (meer dan zes millimeter, ongeveer de grootte van een gummetje).
- Nieuwe moedervlekken of afwijkingen
Pas op voor nieuwe vlekken, sproeten of moedervlekken, vooral als je ouder bent dan 25 jaar. Het is normaal dat volwassenen tussen de 10 en 40 moedervlekken hebben; meer dan 50 betekent een verhoogd risicofactor op melanoom. Kleine bultjes die rood, roze of parelmoer van kleur zijn, kunnen op basaalcelcarcinoom duiden – vooral als ze verschijnen op de huid die het meest wordt blootgesteld aan de zon, zoals het gezicht, de nek, de hoofdhuid, handen en schouders.
- Een sproet of moedervlek die is veranderd
Dit moet door een arts worden bekeken. Het kan een verandering in vorm, kleur of grootte zijn, of misschien wordt de vlek pijnlijk of jeukt deze. Natuurlijk kunnen al die dingen gebeuren zonder dat het huidkanker is, maar het is wel belangrijk om nu de plek te laten controleren.
- Een droge, schilferende plek of een zweer die niet geneest
Als je een plek hebt die maar blijft jeuken en korstvorming vertoont en steeds op dezelfde plek opduikt dan is dat geen goed teken. Let goed op bij een gebied dat herhaaldelijk bloedt zonder trauma, omdat dit een teken kan zijn van basaalcelcarcinoom. Als een pijnlijke of ongebruikelijke plek niet binnen drie tot vier weken is verdwenen, zoek dan medische hulp, want dit kan mogelijk duiden op huidkanker en dit wil je uiteraard uitsluiten.
- Een puistje dat maar niet weggaat
De levensduur van een puistje hoort maar een paar dagen tot maximaal drie weken te zijn. Als je iets hebt dat lijkt op een puistje, maar die niet weggaat, dan kan het een melanoom zijn.
- Alles wat anders is dan de rest
Gezonde sproeten en moedervlekken lijken vaak op elkaar. Als iets er totaal anders uitziet dan de rest moet je dit laten controleren.
Zonnen en huidkanker
Blootstelling aan UV-licht is dus een van de voornaamste redenen waarom iemand huidkanker oploopt. Het is daarom heel belangrijk om je huid dagelijks, maar zeker als het zonnig is en je veel buiten bent, goed in te smeren met een product met SPF 30 of meer. Vergeet daarbij ook niet om de twee uur bij te smeren. Mensen met een lichte huid, blauwe ogen en blond haar, en degenen die een familiegeschiedenis van melanoom hebben of al veel moedervlekken hebben, lopen een groter risico dan anderen. Maar juist ook mensen van kleur kunnen melanoom oplopen. Iedereen heeft dus zonbescherming nodig. Wat ook helpt: bedekkende kleding, een hoed, zonnebril en schaduw.