Een nagel melanoom (ook wel subunguaal melanoom genoemd) dat wijst op huidkanker is zeer zeldzaam, maar het is doorgaans ook agressiever dan andere melanomen op het lichaam. Zoiets simpel als een lijntje op de nagel kan een indicatie zijn van sluimerende huidkanker met uiteraard grote gevolgen voor de gezondheid. Beslist iets om nauw in de gaten te houden zodra je ook maar één teken ofwel symptoom van een melanoom op een van je nagels herkent. Terwijl het bij mensen met diverse etnische achtergronden kan voorkomen, komt dit type melanoom vaker voor bij mensen met een donkere huidskleur. Reggaelegende Bob Marley overleed op zijn 36e nadat een donker vlekje onder zijn teennagel verscheen. De diagnose wordt weliswaar het vaakst gesteld bij individuen tussen de 40 en 70 jaar. Hoewel het altijd belangrijk is om je huid goed te beschermen tegen UV-straling om huidkanker te voorkomen, wordt er gedacht dat een subunguaal melanoom niet direct wordt veroorzaakt door blootstelling aan zonlicht. In dit artikel leggen we je alles uit over subunguaal melanoom en hoe melanoom nagels (doorgaans met een kenmerkende bruine streep) te herkennen zijn.
Wat is een nagel melanoom?
Melanoom van de nageleenheid is meestal een variant van acraal lentigineus melanoom (melanoom dat ontstaat op de handpalmen en voetzolen), met een hogere sterftekans in vergelijking met andere melanoom subtypen. Acraal betekent uiteinden van de lichamen. Andere soorten melanomen die onder de nagels kunnen opduiken, zijn het snelgroeiende nodulair melanoom en desmoplastisch melanoom. Die laatste twee komen weinig voor.
Symptomen van nagel melanoom
Het belangrijkste symptoom is melanonychia striata, ofwel een gepigmenteerde verticale streep op de nagel. Het ziet er bijna uit alsof er met een vilstift een streep over je nagel is getrokken. Dit is trouwens niet automatisch zorgelijk, omdat dergelijke strepen vaker voorkomen bij personen met een donkere huid. Nu kan je nagelbed wel vaker wat dunne streepjes hebben, maar let op bij bijvoorbeeld één verticale streep die erg opvalt. Maak voor de zekerheid een afspraak met je huisarts. Pigment dat zich uitstrekt van het nagelgedeelte naar de nagelriem en de nabijgelegen huid (het zogenaamde teken van Hutchinson) kan ook zorgelijk zijn. Het kan op elke nagel voorkomen, maar het lijkt vooral op te duiken op de nagels van duimen en grote tenen. Subunguaal melanoom begint vaak als een gepigmenteerde streep zichtbaar over de lengte van de nagelplaat (melanonychia). Gebeurt er gedurende weken of maanden het volgende met desbetreffende pigmentband dan moet je oppassen:
- Het plekje wordt breder, vooral aan het proximale uiteinde cuticula (nagelriemen)
- De band wordt onregelmatiger in pigmentatie, waaronder lichtbruin of donkerbruin
- De plek strekt zich uit om de huid van aangrenzende proximale of laterale nagelplooi (Hutchinson-teken)
- Er ontstaat mogelijkerwijs een knobbel, zweer of bloeding
- De band wordt dunner, scheurt of de nagelplaat vervormt (nageldystrofie)
Let wel, in meer dan de helft van alle gevallen is het subunguaal melanoom helemaal niet gepigmenteerd. Subunguaal melanoom kan een knobbel onder de nagelplaat vormen en deze optillen (onycholyse). Het kan er soms uitzien als een wrat. Meestal is het pijnloos, maar een vergevorderde tumor die binnendringt in het onderliggende bot kan ernstige pijn veroorzaken. Houd er ook rekening mee dat melanomen kunnen gaan bloeden. Een moedervlek bij de nagelmatrix resulteert in een gepigmenteerde band (melanonychia striata). Meestal is deze smaller dan 3 mm (breder kan weliswaar ook) met een uniforme bruine of donkerbruine kleur. Onschuldige pigmentatie waargenomen in de cuticula of proximale nagelplooi wordt pseudo-Hutchinson-teken genoemd.
Hoe ziet een gezonde nagel eruit?
Gezonde vingernagels zijn glad, zonder putjes of groeven. Ze zijn uniform van kleur en textuur, vrij van vlekken of verkleuring. Soms ontwikkelen vingernagels onschadelijke verticale ribbels die van de nagelriem naar de punt van de nagel lopen. Die ribbels kunnen met de jaren prominenter worden.
Nagel melanoom identificeren
Net zoals er bij moedervlekken elders op het lichaam een ABCDE-methode kan worden toegepast, geldt bijna hetzelfde bij een mogelijk nagel melanoom.
ABCD-criteria voor subunguaal melanoom
- A: age (leeftijd boven de 18 jaar)
- B: brown (bruine strepen in een bruine achtergrond)
- C: colour (gekleurde clustervormen in omliggende huid)
- D: digit (enkele streep of vlek)
ABCD-richtlijnen voor gepigmenteerde nagelschade
- A: age (leeftijd tussen de 40 en 70 jaar)
- B: brown-black (bruin-zwart plekje kleiner dan 3 mm met opvallende randen)
- C: change (verandering of helemaal geen verandering in de nagelvlek of vervorming van de nagel)
- D: digit (enkele plek op de nagel van de duim, grote teen of wijsvinger)
- E: extension (uitbreiding of verkleuring in de huid rondom de nagel)
- F: family (een persoonlijke familiegeschiedenis met melanomen)
Hoe een nagel melanoom te behandelen
Zoals wellicht verwacht, kun je dit niet op eigen houtje oplossen. Het is belangrijk om navraag te doen bij de huisarts zodra je een van bovenstaande symptomen bij jezelf herkent. De diagnose van het melanoom wordt bevestigd door middel van biopsie van de nagelmatrix en het nagelbed. Als de klinische diagnose een subunguaal hematoom is (een paarse of blauwe vlek onder de nagel door bloeduitstorting), kan de nagel enkele weken worden geobserveerd. Verschijnt er een normaal ogende nagel achter het merkteken (de vlek) dan is er niks aan de hand. Andere diagnoses die vaak worden overwogen, zijn onder meer onychomycose (schimmelinfectie), paronychia, pyogeen granuloom en plaveiselcelcarcinoom. Een melanoom dient operatief te worden verwijderd. Aan sommige patiënten kan een schildwachtklierbiopsie worden aangeboden om te bepalen of het melanoom niet is uitgezaaid naar lokale lymfeklieren.