Acne ofwel pukkeltjes op het gezicht kan iedereen overkomen. Tijdens je tienerjaren, als je volwassen bent, eens per maand tijdens je ongesteldheid of chronisch in meerdere of mindere mate. Acne is weliswaar niet alleen voorbehouden aan het gezicht, maar ook aan het lichaam met puistjes op de rug (ook wel rug acne of, in het Engels, bacne genoemd) puisten op de billen en aansluitend puistjes op de benen. Pukkeltjes kunnen overal verschijnen waar het lichaam talgklieren of haarfollikels heeft, waaronder ook op de borst of op de arm. In het geval van kleine pukkeltjes op de armen is het hoogstwaarschijnlijk keratosis pilaris, dat ook wel ‘kippenvel’ wordt genoemd. Rode bultjes op de benen kunnen ook onder de keratosis-paraplu vallen. Terwijl lichaamsacne minder voorkomt dan pukkels op het gezicht kan het voor sommigen een hardnekkig probleem zijn. Sterker nog, rugacne treft circa de helft van de mensen met acne. Wat te doen tegen puistjes op je billen en elders op het lichaam? In dit artikel leggen we alles uit.
Wat zijn puistjes op het lichaam?
Net zoals op het gezicht kun je ook puistjes krijgen op het lichaam. Dit type acne kan worden veroorzaakt door overactieve talgklieren, een vertraagde afschilfering van dode huidcellen en de kolonisatie van een bacterie die ontstekingen en onzuiverheden veroorzaakt: P. acnes. Puistjes kunnen verschillen van pustels tot papels, mee-eters, whiteheads (met een wit kopje) en cysten, onderhuidse ontstekingen.
Wat is het verschil tussen puisten op het lichaam en het gezicht?
De pukkeltjes op bijvoorbeeld je borst en rug zijn vaak iets anders dan die op het gezicht. Meestal zijn acne-achtige bultjes op het lichaam namelijk folliculitis, dat wordt uitgelokt door de ontsteking van haarfollikels. Het ziet er weliswaar hetzelfde uit als acne op het gezicht en het kan behandeld worden met dezelfde producten en ingrediënten. In sommige gevallen kan het ook rosacea zijn.
Wat zijn mogelijke oorzaken van lichaamsacne?
Er zijn verschillende oorzaken die acne op het lichaam kunnen veroorzaken en vermeden kunnen worden. Denk aan het volgende:
- Hormonen: veranderende hormoonwaardes tijdens de puberteit, maar ook tijdens bijvoorbeeld je menstruatie.
- Transpiratie: druk op bijvoorbeeld de rug in combinatie met excessief zweten, slechte hygiëne en gesloten kleding waardoor de huid niet kan ademen.
- Bacteriën: hoge groeiwaardes van bacteriën op de huid (cutibacterium acnes), wat zowel op gezicht als lichaam kan voorkomen.
- Steroïden: het gebruik hiervan kan leiden tot talgklieren die meer talg uitscheiden, voornamelijk op de rug, schouders en borst.
Tijdens de zomer produceert je lichaam ook meer talg en zweet je meer. Die combinatie, talg en zweet, kan leiden tot puistjes. Zonnebrand is hiernaast belangrijk, maar van een niet-comedogene formule kunnen je poriën verstopt raken.
Acne op verschillende lichaamsdelen
Nu komt lichaamsacne het meeste voor op de rug en de borst, waar het in de zomer sneller zichtbaar is. Maar het kan ook elders op het lichaam ontstaan.
Puisten op de rug
Acne op de rug, ook wel back acne of bacne genoemd, is het resultaat van een opeenstapeling van dode huidcellen en olie (talg) in de poriën van de huid, gecombineerd met een overgroei aan veelvoorkomende huidbacteriën die een ontstekingsgevoelige reactie kunnen uitlokken. Puistjes op de rug en op de schouders worden vaak geassocieerd met sportactiviteiten waardoor je meer gaat zweten en er meer frictie ontstaat tussen de huid en sportkleding.
Puisten op billen
Pukkeltjes op de billen zijn niet altijd acne. Meestal heeft het simpelweg te maken met ontstekingen rondom haarfollikels ofwel folliculitis, of een irritatie die volgt op veelvuldig over deze plek wrijven. Dit kan komen door het dragen van strakke kleding of zelfs door waxen. Hoe je zeker weet of het folliculitis is, een infectie van de haarfollikel: kijk naar hoe het pukkeltje voelt en de plaatsing op het lichaam. Deze bultjes zien eruit als kleine, oppervlakkige knobbeltjes die meestal jeuken of pijnlijk zijn. Eenmaal geïrriteerd kunnen ze zich ontwikkelen tot grotere cyst-achtige clusters.
Puistjes op benen
Pukkels op de benen vallen ook meestal onder de folliculitis-categorie, een lichte infectie in de poriën veroorzaakt door bacteriële organismen. Het kan beginnen als een irritatie van de haarfollikelopeningen, meestal door zweten en wrijvende kleding zoals die gedragen door wielrenners of wie geregeld een spinklasje doet.
Puisten op de borst
Borst pukkeltjes komen ook weleens voor, en daar zijn een paar redenen toe. Naast af en toe zweten, kan de zon hier de boosdoener zijn gedurende de zomermaanden. UV-stralen drogen je huid namelijk uit waardoor talgklieren olie gaan overproduceren. Dit kan, inderdaad, leiden tot pukkels. Je haarproducten kunnen ook een reactie uitlokken, vooral als restjes shampoo en conditioner op je huid achterblijven in de douche. Hormonale schommelingen kunnen eveneens achter de puisten op je borst zitten – vooral wanneer deze keer op keer opduiken tijdens bijvoorbeeld een onregelmatige menstruatie of wanneer je ineens extra haargroei hebt.
Puisten op arm
In plaats van puistjes door acne zou dit zomaar keratosis pilaris kunnen zijn. Dit is een huidaandoening die kleine bultjes en ruwe plekjes op de huid van je lichaam achterlaat, met name op armen, dijen, billen. Het wordt ook weleens ‘kippenvel’ genoemd, wat je een visueel idee geeft van hoe het eruit zou kunnen zien op jouw lijf.
Wat te doen tegen puistjes op het lichaam
Van goed reinigen tot op je kleding letten: dit is wat je kunt doen tegen acne op het lichaam van borsten tot billen en op het decolleté.
- Reinig en exfolieer met regelmaat
Natuurlijk is reinigen en dode huidschilfers verwijderen (ofwel, exfoliëren) een belangrijk onderdeel van het vermijden van onzuiverheden. Al is dit voor je rug en schouders iets gemakkelijker gezegd dan gedaan. Het reinigen, exfoliëren en behandelen van deze zones is lastiger omdat ze moeilijker bereikbaar zijn. Gebruik daarom een speciale tool om je rug mee te reinigen, zoals een spons met een lange handgreep. Wat betreft exfoliëren: wees erop bedacht dat je niet hardhandig scrubt maar uiterst zacht exfolieert. Wees vooral voorzichtig met je decolleté, want de huid is hier dunner. Folliculitis op de billen? Sla het exfoliëren dan liever over.
Gebruik salicylzuur
Voor het effectief reinigen van lichaamsacne zijn reinigingsopties geformuleerd met salicylzuur en benzoylperoxide ideaal. Sleutelingrediënten in het behandelen van acne, want het ontstopt poriën en voorkomt zo onzuiverheden. Voor een extra goede reinigingsbeurt kun je ook kiezen voor een exfoliërende scrub – behalve dus op billen of borst – met of salicylzuur of glycolzuur om pukkeltjes op te ruimen.Behandel puistjes met retinol
Retinol, een vorm van vitamine A, is een populair ingrediënt in de wereld van huidverzorging en staat vooral bekend om diens anti-aging eigenschappen. Het is weliswaar ook effectief om lichaamsacne, en dan met name pukkels op de rug mee te behandelen. Je kunt het krijgen via de apotheek, maar ook je dermatoloog om een recept en advies vragen.. Retinol spoort celvernieuwing aan, verwijdert dode huidcellen zodat jongere huidcellen hun weg kunnen vinden naar het huidoppervlak. Met minder dode huidcellen voorkom je ook ophopingen waardoor poriën weer verstopt raken. Hiernaast helpt het bovendien de textuur en teint van de huid verbeteren. Eveneens handig bij acne restlittekentjes.Houd je kleding fris
Het kan misschien verleidelijk zijn om je sportkleding aan te houden (vooral als je vanuit huis werkt), maar bij lichaamsacne wil je direct je sportkleding uittrekken na het sporten. Het belangrijkste is dat je vochtige kleding die langdurig tegen de huid drukt snel verwijdert en direct onder de douche of in bad springt na een sportsessie. Als je niet meteen van kleding kunt wisselen, kun je de opbouw van zweet helpen voorkomen door een babypoeder aan te brengen voor het trainen. Dit helpt het zweet te absorberen terwijl je het aanmaakt, in plaats van dat het vocht op de huid blijft liggen. Natuurlijke stoffen die ademen, zoals katoen en zijde, worden aanbevolen. Vermijd liever strakzittend lycra en spandex op de plek van het lichaam waar je last hebt van puistjes. Kies ook tijdens het sporten voor loszittende kleding. En draag altijd zoveel mogelijk schone kleding. Vieze kleding kan zweet, talg en vuil bevatten waardoor de huid verder irriteert en bijdragen aan de ontwikkeling van acne.