Hoe ziet eczeem (atopische dermatitis) eruit?
Eczeem herken je doorgaans aan de typische symptomen, waarvan de ernst kan fluctueren. Deze uitingen kunnen zich zowel acuut als in fasen voordoen. Maar één ding is zeker: het wijst altijd op een ontsteking van de huid.Jeuk
De jeuk bij eczeem is vaak intens en vrijwel onmogelijk te negeren. Niet krabben is belangrijk om de huid niet verder te beschadigen. Het is essentieel om de vicieuze cirkel van jeuk en krabben zoveel mogelijk te doorbreken. Soms komt eczeem ook voor zonder jeuk.
Roodheid
Bij eczeem is de gevoelige huid geïrriteerd, wat leidt tot matige tot ernstige roodheid. Vaak gaat deze roodheid gepaard met jeuk en kan zij zich op diverse manieren manifesteren: als grotere erythemateuze oppervlakken, lokaal begrensde laesies, of in de vorm van kleine, rode papels.
Blaren
Bij bepaalde vormen van eczeem ontstaan er kleine, met vocht gevulde blaasjes die vaak pijnlijk zijn. Zodra ze openbarsten, blijft de huid vochtig. Deze blaren treden vooral op aan de handen.
Droge huid
Bij eczeem is de huid vaak droog en kwetsbaar. Soms ontstaan (extreem) droge, verhoornde en schilferige plekken, waardoor het ongemak verder toeneemt. Is atopisch eczeem hetzelfde als constitutioneel eczeem?
Ja, beide termen verwijzen naar dezelfde huidkwaal. “Constitutioneel” benadrukt de erfelijke aanleg die hierbij een rol speelt. Andere synoniemen zijn “atopische dermatitis” of “neurodermitis”. Engelse benamingen voor de aandoening zijn “atopic dermatitis” of “atopic eczema”.
Hoe ontstaat atopisch eczeem?
De huidbarrière speelt een belangrijke rol bij eczeem. Deze natuurlijke beschermlaag, opgebouwd uit een mix van eiwitten en huidvetten, houdt huidcellen stevig bij elkaar—net als cement tussen bakstenen. Dit voorkomt dat ziektekiemen, allergenen en andere schadelijke stoffen binnendringen. Bovendien zorgt de barrière ervoor dat de huid gehydrateerd en soepel blijft. Bij eczeem werkt deze bescherming minder goed, waardoor de huid sneller vocht verliest en minder weerstand biedt tegen invloeden van buitenaf.Bij eczeem werkt de huidbarrière minder goed, waardoor de huid sneller vocht verliest en kwetsbaarder is voor invloeden van buitenaf.
De rol van het huidmicrobioom: nieuwe hoop voor eczeembehandelingen
Naast droogheid, aanleg voor atopie en de vicieuze cirkel van jeuk en krabben, wijzen recente onderzoeken op een verrassende factor bij atopisch eczeem: het huidmicrobioom. Dit microbioom, een complexe verzameling van micro-organismen, bedekt het huidoppervlak en speelt een essentiële rol in de huidgezondheid. Op een gezonde huid lijkt het microbioom op een tropisch regenwoud, vol met biodiversiteit. Bij een eczeemgevoelige huid ontbreekt deze diversiteit, wat leidt tot een verstoorde balans in het microbioom.
Triggers voor eczeem
De oorzaken van een kwetsbare huidbarrière, een verstoord microbioom en eczeem zijn divers. Erfelijke factoren spelen een rol, maar ook externe invloeden kunnen de huidbarrière verzwakken, het microbioom verstoren en eczeem triggeren.Stress en mentale uitputting
Stress is geen directe oorzaak van eczeem, maar kan wel een trigger zijn. Stress verhoogt het cortisolniveau in het lichaam, wat de huidbarrière verzwakt en ontstekingsreacties uitlokt. Dit verklaart bijvoorbeeld het effect van stress op eczeem op de handen.
Eczeem door kou
Bij lage temperaturen neemt de luchtvochtigheid af, waardoor de huid meer vocht verliest. De kou remt bovendien de talgproductie, waardoor de huidbarrière verder verzwakt en uitdroogt. Dit verhoogt het risico op wintereczeem en kan bestaande eczeemklachten verergeren.
Eczeem door warmte
Niet alleen kou, maar ook hitte kan eczeem uitlokken. Zweten, vooral in combinatie met synthetische kleding, kan de huid irriteren. Bij bestaande eczeemklachten kan warmte en zweet de jeuk en roodheid verder verergeren.
Eczeem door de pil
Hormonale veranderingen, zoals door het gebruik van de pil, kunnen de huid beïnvloeden. De pil kan soms zorgen voor een droge huid en irritaties, waardoor eczeemklachten kunnen verergeren.
Eczeem door allergieën
Allergieën spelen een grote rol bij eczeem, vooral ademhalingsallergieën. Bij mensen met neurodermitis kan het inademen van pollen eczeemklachten verergeren. Ook een allergie voor huisstofmijt kan een eczeemaanval uitlokken.
Veelvuldig handen wassen
Frequent handen wassen, vooral met heet water en zeep, kan de huidbarrière aantasten. Het droogt de huid uit en spoelt beschermende lipiden weg, wat eczeem kan bevorderen—vooral bij gebruik van kalkrijk water.
Welke soorten eczeem zijn er?
Eczeem komt in verschillende soorten, die er op veel punten hetzelfde uitzien maar toch hun eigen kenmerken hebben. Ook is het belangrijk om te weten of het om een acute of chronische vorm gaat.Seborroïsch eczeem
Dit type eczeem herken je aan geelachtige, vette schilfers, vooral op de hoofdhuid en het gezicht. De jeuk is meestal mild.
Dyshidrotisch eczeem
Dit type komt voor op de handen en voeten en wordt gekarakteriseerd door jeukende blaren op de handpalmen, vingers of voetzolen.
Endogeen eczeem
Een eczeem veroorzaakt door interne factoren, zoals genetische aanleg voor neurodermitis, dat vaak met opflakkeringen voorkomt.
Hyperkeratotisch eczeem
Te herkennen aan verdikte huidlagen en pijnlijke scheurtjes die vaak ontsteken.
Intertrigineus eczeem
Dit komt voor in huidplooien en wordt vaak verergerd door wrijving en vochtigheid.
Nummulair eczeem
Dit type wordt gekenmerkt door muntgrote scherp begrensde eczeemplekken, die bestaan uit roodheid, schilfers, bultjes en blaasjes.
Waar op het lichaam komt eczeem voor?
De plek waar eczeem verschijnt, hangt af van het type. Veelvoorkomende gebieden zijn het gezicht, de hoofdhuid, handen en voeten.Eczeem in het gezicht
Vaak rondom de ogen, oogleden, neus, mond, lippen en kin.
Eczeem op de hoofdhuid
Beperkt zich niet tot de hoofdhuid alleen, maar kan ook rondom de oren voorkomen.
Eczeem op het lichaam
Typische plekken zijn de nek, armen, ellebogen, handen, buik, knieholtes en voeten, vooral tussen de tenen en op de voetzolen.
Eczeem bij baby’s en kinderen
Baby’s en kinderen hebben een gevoelige huid, waardoor ze sneller eczeem kunnen krijgen. Atopisch eczeem (neurodermitis) begint vaak al op jonge leeftijd. Soms gaat het vanzelf over, maar het kan ook blijven tot in de volwassenheid.
Behandeling van eczeem
Eczeem is een complexe en chronische aandoening, waardoor dermatologisch onderzoek belangrijk is. Zo kan de dermatoloog een passende behandelstrategie bepalen.Medische zalven en crèmes
Deze middelen hebben ontstekingsremmende eigenschappen en worden vaak ingezet bij droge, schilferende vormen van eczeem.
Lichttherapie
Lichttherapie maakt gebruik van UV-licht om ontstekingsprocessen in de huid te verminderen en zo eczeem te behandelen.
Medicijnen
In ernstige gevallen worden geneesmiddelen zoals antibiotica of antihistaminica voorgeschreven.
Is lichttherapie goed voor eczeem?
UV-licht kan soms symptomen verlichten, maar zonlicht brengt ook risico op huidschade. Lichttherapie gebeurt daarom altijd onder toezicht van een arts.
Ingrediënten bij eczeem
Bij de verzorging van een eczeemgevoelige huid zijn de juiste werkstoffen cruciaal. Hieronder vind je een overzicht van de belangrijkste ingrediënten en hun eigenschappen.Panthenol
Oorsprong:
Panthenol (Provitamine B5) is een voorloper van pantotheenzuur (vitamine B5).
Werkzaamheid:
Panthenol ondersteunt huidregeneratie, versterkt de huidbarrière en vermindert vochtverlies. Door de antimicrobiële eigenschappen is panthenol bijzonder geschikt voor het behandelen van inflammatoire huidaandoeningen.
Ureum
Oorsprong:
Ureum is afgeleid van het Latijnse woord urina, wat "urine" betekent. Oorspronkelijk werd ureum gewonnen uit paardenurine, maar tegenwoordig wordt het synthetisch geproduceerd.
Werkzaamheid:
Ureum dringt diep door in de huid, bindt vocht en helpt transepidermaal waterverlies te verminderen.
Salicylzuur
Oorsprong:
Salicylzuur is ook bekend als BHA-zuur. BHA staat voor Beta-Hydroxyzuur.
Werkzaamheid:
Salicylzuur is vooral bekend om zijn exfoliërende eigenschappen. Dit milde, goed verdragen zuur helpt de hoornlaag op te lossen en heeft tevens een ontstekingsremmende werking.
Glycerine
Oorsprong:
Glycerine is een driewaardige suikeralcohol en vormt de basis van alle vetten en oliën. In huidverzorgingsproducten wordt het doorgaans gewonnen uit plantaardige oliën.
Werkzaamheid:
Glycerine hydrateert de huid intensief en helpt bij het reguleren van het vochtgehalte. Bovendien heeft het antibacteriële eigenschappen en versterkt het de huidbarrière.
Sheaboter
Oorsprong:
Sheaboter, ook bekend als karitéboter, is een vaste plantaardige olie die wordt gewonnen uit de noten van de sheaboom.
Werkzaamheid:
Sheaboter is rijk aan vitamine A, vitamine E en bètacaroteen, krachtige antioxidanten die de huid beschermen tegen vrije radicalen. Het helpt de vochtbalans van de huid te verbeteren en heeft tevens ontstekingsremmende en kalmerende eigenschappen.
Niacinamide
Oorsprong:
Niacinamide (Nicotinamide) is een actieve vorm van vitamine B3.
Werkzaamheid:
Niacinamide heeft een kalmerend effect op de huid, vermindert huidirritaties en biedt antioxidatieve bescherming. Daarnaast stimuleert het de huidregeneratie en bevordert het de aanmaak van ceramiden.
Ceramiden
Oorsprong:
Ceramiden zijn van nature voorkomende lipiden in de huid en maken ongeveer 50% uit van de totale huidlipiden.
Werkzaamheid:
Ceramiden zijn essentieel voor het behoud van de huidbarrière. Ze helpen de huid te beschermen tegen uitdroging en irritatie.
Welke huidverzorging is geschikt voor een eczeemgevoelige huid?
Een medische behandeling van eczeem gaat altijd samen met dagelijkse, goede huidverzorging. Dit kalmeert de huid, houdt haar gehydrateerd en versterkt de huidbarrière, zodat ze soepeler en sterker wordt.Milde zeep bij eczeem
De ingrediënten en pH-waarde van zeep zijn erg belangrijk, vooral bij een gevoelige of eczeemgevoelige huid. Klassieke zeep heeft een pH van 8 tot 11, terwijl de huid een licht zure pH van 4 tot 6,5 heeft. Dit verschil kan de huidbarrière verstoren. Kies daarom voor pH-neutrale, verzorgende zeep.
De Lipikar Syndet Wascrème is speciaal ontwikkeld voor een gevoelige en droge huid, reinigt mild en voorziet de huid van waardevolle lipiden.
Kalmerende crème bij eczeem
Een eczeemgevoelige huid profiteert van insmeren, idealiter twee keer per dag. Bij handeczeem raden we aan om dit een aantal keer per dag te doen. LIPIKAR Eczema Med is speciaal ontwikkeld voor het verlichten van eczeemsymptomen. Dit product met een rijke textuur helpt snel huidontstekingen te kalmeren en vermindert klachten zoals jeuk, roodheid en schilferige plekken.
Herstellende balsem bij eczeem
Een herstellende balsem verzorgt de geïrriteerde huid, net als een crème, en is ideaal voor na het douchen of baden. LIPIKAR Baume AP+M is een balsem met drievoudige werking, speciaal voor zeer droge en eczeemgevoelige huid. Het verlicht jeuk al vanaf de eerste toepassing en helpt opvlammingen te voorkomen. Daarnaast ondersteunt deze balsem het herstel van het huidmicrobioom.
Verzorgende olie bij eczeem
Oliën geven intensieve verzorging aan de droge, eczeemgevoelige huid. Deze oliën worden niet alleen gebruikt in crèmes en verzorgingsproducten, maar vormen ook de ideale basis voor het reinigen van een gevoelige huid. LIPIKAR Douche- en Badolie AP+ is een herstellende reinigingsolie die jeuk en irritaties bij extreem droge huid verzacht. Het hydrateert de huid, zorgt voor een comfortabel gevoel en beschermt tegen uitdroging door water.
Eczeem manifesteert zich in verschillende vormen en met variërende intensiteit. Een eczeemgevoelige huid vereist daarom specifieke aandacht, doelgerichte therapie en aangepaste huidverzorging. Aangezien veel vormen van eczeem chronisch zijn en jarenlang kunnen aanhouden, zijn geduld en consistentie essentieel voor het effectief en duurzaam verlichten van symptomen.
De verstrekte informatie vervangt geen persoonlijke medische diagnose, behandeling of advies; hiervoor dient men een arts of apotheker te raadplegen. Naast de behandeling van de onderliggende aandoening kan aanvullende basisverzorging ondersteunend worden ingezet.
