Je hebt geen voorgeschiedenis van hevig acne, je hebt doorgaans amper last van pukkeltjes, je eet gezond, sport genoeg en de rest van je huid ziet er goed uit. Toch kun je ineens een acne-uitbraak krijgen. Zelfs wanneer je niet menstrueert of je amper gestrest voelt. Waarom spelen pukkeltjes ineens toch op? Het kan zijn dat het hier niet gaat om een doorsnee vorm van acne, maar om zogenaamde acne mechanica. Acne mechanica is het type acne dat iedereen kan krijgen, maar vooral voorkomt bij atleten, studenten en soldaten. Dit type acne wordt veroorzaakt door overmatige hitte, druk of wrijving over de huid. Acne mechanica kan belemmerend zijn als je juist graag sport of aan buitenactiviteiten doet. Toch hoeft dit niet te betekenen dat je hoeft te stoppen met trainen en bewegen – dit is van onschatbare waarde voor je gezondheid. In dit artikel leggen we alles uit over acne mechanica, ook wel ‘sport acne’ genoemd, hoe je dit voorkomt en tegengaat.
Wat is acne mechanica?
Acne mechanica wordt ook wel 'door sport veroorzaakte acne' genoemd, hoewel sport niet de enige oorzaak is. Het heeft deze bijnaam verdiend omdat veel atleten een uitbarsting van acne-mechanica krijgen doordat ze strakke, beschermende kleding dragen die frictie en irritatie oplevert voor de huid. Acne mechanica is een hardnekkige soort acne. Het kan niet alleen het gezicht aantasten, maar ook lichaamsacne opleveren. Acne mechanica kan overal op het gezicht of het lichaam ontstaan waaronder de rug (ook wel bacne genaamd), schouders of billen. Ben je al vatbaar voor puistjes dan is de kans groter dat je acne mechanica krijgt. Het varieert van kleine, onopvallende comedonen tot ontstoken papels en puisten. In een vroeg stadium kan de huid ruw of hobbelig aanvoelen, zelfs als je geen echte puistjes ziet. Naarmate de acne mechanica vordert, kunnen deze kleine puistjes geïrriteerd raken en zich ontwikkelen tot ontstoken, duidelijk zichtbare pukkels.
Hoe verschilt acne mechanica van hormonale acne?
Acne mechanica is geen typische acne, het soort dat meestal wordt veroorzaakt door talg en dode huidcellen die jouw poriën verstoppen. In plaats daarvan valt acne mechanica je huid van buitenaf aan. In het bijzonder wordt het veroorzaakt door aanhoudende druk, wrijving, hitte en verstikking van de huid. De meest voorkomende plaatsen waar deze acne opspeelt: de kin, kaaklijn, voorhoofd, nek en schouders. Mensen met een acnegevoelige huid lopen het grootste risico om acne mechanica te ontwikkelen. Toch kan het ook individuen treffen die voorheen amper te maken hebben gehad met puistjes of mee-eters.
Wat veroorzaakt acne mechanica?
Het grootste verschil tussen acne mechanica en alledaagse acne (acne vulgaris) is de oorzaak. Gewone acne is onderhevig aan hormonen, maar de oorzaak van acne mechanica komt neer op één woord: wrijving. Alles dat gedurende een langere tijd druk uitoefent op de huid, wrijving oplevert of warmte vasthoudt tegen het lichaam kan acne-mechanica veroorzaken. Een paar voor de hand liggende voorbeelden zijn helmen en schoudervullingen, veel gedragen door American Football en hockeyspelers. Minder bekende ‘boosdoeners’:
- Fiets- en ruiterhelmen
- Honkbalpetten
- Kniebeschermers voor worstelen
- Voetbal scheenbeschermers
- Schouderbanden van een golftas
Sportuitrusting kan dus problemen opleveren, bijvoorbeeld voor tienerjongens. Honkbalpetten, zweetbanden, schoudervullingen en helmen kunnen allemaal acne mechanica veroorzaken, omdat ze zwaar en stijf zijn en het materiaal niet-ademend is. Ze kunnen veel wrijving op de huid uitoefenen. Als je ze draagt begin je bovendien te zweten. Dit is een ‘perfect recept’ voor acne mechanica. Er zijn ook tal van mogelijke oorzaken die niets met sport te maken hebben.
Bijvoorbeeld de kinsteun van een viool, de riemen van een rugzak, een te strakke behaband, prothetische ledematen of een paar krukken. Militair personeel zal waarschijnlijk ook acne mechanica oplopen door hun beschermende uitrusting, wapenriemen en andere zware uitrusting.
Huid-op-huidwrijving (bijvoorbeeld wanneer je dijen elkaar raken en je geen ‘thigh gap’ hebt – wat overigens volstrekt normaal is voor de meeste vrouwen) verhoogt ook het risico op acne mechanica.
Symptomen van acne mechanica
Puistjes door acne-mechanica lijken sterk op hormonale puistjes, waardoor ze lastig te identificeren kunnen zijn. Let op het volgende:
• Jouw huid is grotendeels zuiver, met puistjes die verschijnen op specifieke gebieden waar je vaak iets draagt of tegen iets aanleunt.
• De puistjes zijn plotseling opgetreden na een periode van regelmatige lichamelijke activiteit.
• Je puistjes voelen geschaafd aan en bevinden zich dicht bij het oppervlak.
Indien je een van bovenstaande symptomen herkent dan heb je hoogstwaarschijnlijk te maken met acne mechanica.
Hoe acne mechanica voorkomen?
Eigenlijk is de meest effectieve behandeling van acne-mechanica preventie. Je kunt natuurlijk overwegen te stoppen met de sport of activiteit die deze acne veroorzaakt, maar dat is lang niet voor iedereen een redelijke oplossing. Er zijn manieren waarop je actief én preventief te werk kunt gaan. Dus naar je sporttraining gaan of die nieuwe, iets te strakke beha aantrekken zonder bang te hoeven zijn voor een dreigende acne-uitbraak. Bij lichaamsbeweging raden experts aan om tijdens de lichamelijke activiteit vocht-afvoerende of puur katoenen kleding te dragen. Vooral onder alle beperkende sportuitrusting, zoals de schoudervullingen die eerder al zijn genoemd.
Hoe acne mechanica te behandelen?
Deze acne is meestal niet ernstig, maar het kan een groter probleem worden wanneer het onbehandeld wordt gelaten. Bij twijfel is het zeker raadzaam om je huisarts en/of een dermatoloog te raadplegen. De meeste gevallen van acne mechanica reageren goed op vrij verkrijgbare behandelingen met salicylzuur of benzoylperoxide. Probeer een gezichtsreiniger of body wash die een van deze ingrediënten bevat, en gebruik deze dagelijks.
Reinig de aangetaste gebieden grondig, maar scrub niet. De extra wrijving die wordt veroorzaakt door het hard scrubben van de huid kan puistjes zelfs verergeren. Liefst gebruik je een zacht washandje of gewoon je blote handen.
Benzoylperoxidelotions (verkrijgbaar via de apotheek) zijn ook effectieve behandelingen wanneer je last hebt van acne mechanica. Begin met slechts een paar keer per week aanbrengen en verhoog dit geleidelijk naar twee keer per dag. Wanneer je de huid aan benzoylperoxide laat wennen, worden uitdroging, schilfering en afschilfering tot een minimum beperkt. Houd er wel rekening mee dat benzoylperoxide stof zal bleken. Wacht tot het product volledig is opgenomen voordat je je aankleedt.
Natuurlijk wil je de huid vlak na het sporten gelijk grondig reinigen. Zorg ervoor dat je zo snel mogelijk doucht en concentreer je op alle gebieden die mogelijk geïrriteerd zijn geraakt door uitrusting of kleding. Vergeet de bekende probleemgebieden bij acne mechanica zoals de kin, kaaklijn en het voorhoofd niet.
